پژوهش باستان‌شناسان نشان داده است که تنباکو آثاری در استخوان‌های افراد مصرف‌کننده به جا می‌گذارد که نه تنها در طول عمرشان بلکه تا قرن‌ها پس از مرگشان باقی می‌ماند.

پژوهشگران دانشگاه لستر بقایای انسانی را که بین قرن‌های ۱۲ تا ۱۹ در بریتانیا دفن شده بودند بررسی کردند، که اثر عمیق تنباکو بر استخوان‌ها و ارتباطش با عارضه‌های مرتبط با استخوان، مانند افزایش خطر شکستگی، را نشان می‌دهد.

این پژوهش نشان می‌دهد که ورود تنباکو به غرب اروپا در حدود ۵۰۰ سال پیش به تغییرات قابل‌ملاحظه‌ای در ساختار اسکلتی انسان‌ها منجر شده است.

باستان‌شناسان، به‌طور مرسوم، برای تشخیص اینکه اسکلت متعلق به فردی است که دخانیات مصرف می‌کرده است یا خیر، به شواهد دندانی تکیه می‌کردند و دنبال لکه‌ها یا ساییدگی می‌گشتند که در اثر کاربرد پیپ ایجاد شده باشد. اما این روش زمانی که دندانی وجود نداشت یا باقی نمانده بود اغلب ناکارآمد بود.

تیم پژوهشی دانشگاه لستر ۳۲۳ استخوان قشری، لایه بیرونی متراکمی که به استخوان‌ها استحکام می‌بخشد، را در افرادی که مشخص شده بود مصرف‌کننده دخانیات بوده‌اند و در افراد با سابقه نامشخص مصرف دخانیات بررسی کردند. 

پژوهشگران با استفاده از طیف‌سنجی جرمی، ترکیب مولکولی استخوان‌ها را تجزیه و تحلیل کرده، و ۴۵ ویژگی مولکولی متمایز شناسایی کردند که استخوان‌های افراد مصرف‌کننده دخانیات را از غیرمصرف‌کننده تفکیک می‌کرد.

در این پژوهش، که در نشریه «پیشرفت‌های علم» (Science Advances) منتشر شده، آمده است: «مصرف تنباکو اثری متابولیکی [سوخت‌و‌سازی] در استخوان انسان باقی می‌گذارد که به حدی متمایز است که می‌توان مصرف تنباکو را در افراد با سابقه نامشخص نیز شناسایی کرد.»

«بقایای باستان‌شناسی اسکلت انسان این امکان را فراهم می‌کند تا شواهدی مستقیم ارائه شود که می‌تواند برای مطالعه شرایط آسیب‌شناختی و سلامت در گذشته، از جمله بیماری‌های مرتبط با مصرف تنباکو، کاربرد داشته باشد.»

دکتر سارا اینسکیپ، یکی از نویسندگان این پژوهش، گفت: «تحقیق ما تفاوت‌های قابل‌ملاحظه در ویژگی‌های مولکولی استخوان‌های افراد مصرف‌کننده و غیرمصرف‌کننده تنباکو در گذشته را نشان می‌دهد. این یافته نشان‌دهنده تاثیری است که مصرف تنباکو بر ساختار اسکلت ما می‌گذارد.

«هدف تحقیق جاری ما شناخت چگونگی بروز این تفاوت‌ها است که شاید در شناخت علت اینکه که چرا مصرف تنباکو عاملی خطرزا در ابتلا به برخی اختلال‌های عضلانی‌اسکلتی و دندانی است موثر باشد.»

در حالی که آثار مضر مصرف دخانیات بر بافت‌های نرم و اندام‌ها‌‌ــ از جمله افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های ریه، مثانه، و گلو، و همچنین سکته مغزی و بیماری عروق کرونر‌‌ــ به‌خوبی مستند شده است، اثر آن بر استخوان‌ها کمتر بررسی شده است.

مصرف دخانیات با مشکلات مرتبط با استخوان، از جمله کاهش تراکم استخوان، افزایش خطر شکستگی، و پریودنتیت [التهاب لثه و بافت‌های نگهدارنده دندان] مربوط بوده است.

این پژوهش نه تنها رواج تاریخی مصرف دخانیات را روشن می‌کند بلکه بر اثر گسترده و ماندگار تنباکو بر سلامت انسان تاکید دارد، و بینش و شناختی ارزشمند از پیامدهای این عادت فراگیر بر اسکلت فراهم می‌کند.